Interpretacja podatkowa dot. świadczeń niepieniężnych z KSH pod kątem podatku VAT czy podatku dochodowego

Świadczenia niepieniężne wspólnika na rzecz spółki z o.o. reguluje art. 176 KSH, zgodnie z którym:

§ 1. Jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń.

§ 2. Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie.

W praktyce należy pamiętać zatem o tym, że muszą mieć one nie tylko niepieniężny charakter, ale być również powtarzające się. Oznacza to, że nie mogą to być zarówno czynności wykonywane jednorazowo, jak i świadczenia realizowane w sposób ciągły. Poza tym istotne jest także to, by wynagrodzenie wypłacane za świadczenia niepieniężne utrzymywało się na poziomie rynkowym, a jego wypłata nie była uzależniona od zysku osiągniętego przez spółkę. Co może być przykładem świadczenia niepieniężnego na rzecz spółki? Katalog tego typu usług jest naprawdę szeroki, ponieważ zakwalifikowane w ten sposób może zostać zarówno doradztwo prawne, jak i wykonywanie prac projektowych czy obsługa biura. Istotne w tym przypadku jest to, by zostało to określone w umowie spółki lub zmianie umowy spółki. Oba dokumenty muszą zostać sporządzone w formie aktu notarialnego.

O czym jeszcze pamiętać w kontekście świadczeń niepieniężnych wspólnika wobec spółki? Przede wszystkim o tym, że muszą one być faktycznie realizowane, a wspólnik musi otrzymywać za nie wynagrodzenie. Istotne jest także to, że dochody z tego tytułu należy uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym i opodatkować na zasadach ogólnych. Z punktu widzenia spółki wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia niepieniężne stanowi koszt uzyskania przychodu, a co za tym idzie, musi zostać uwzględnione także w jej rozliczeniu rocznym.

Wspólnik spółki z o.o. otrzymujący wynagrodzenie za wykonywanie wobec niej powtarzających się świadczeń niepieniężnych musi dokonać rocznego rozliczenia podatkowego i odprowadzić podatek dochodowy od tej formy uzyskiwanych dochodów. Jeżeli świadczenia niepieniężne realizuje jako osoba fizyczna, uzyskiwane wynagrodzenie podlegało będzie opodatkowaniu na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej. W zależności od łącznych dochodów uzyskiwanych przez wspólnika spółki wynagrodzenie za świadczenia niepieniężne zgodne z art. 176 KSH może podlegać zatem opodatkowaniu zarówno stawką w wysokości 12, jak i 32% (I i II próg podatkowy). Wspólnik dokonuje zatem rozliczenia rocznego na podstawie PIT-11 wystawionego przez spółkę.

…Z punktu widzenia rozliczeń podatkowych spółki istotne jest także to, że świadczenia niepieniężne są odpłatne, a wynagrodzenie musi być nie tylko rynkowe, ale również wypłacane niezależnie od zysku. Brak wypłaty wynagrodzenia za świadczenia niepieniężne powoduje powstanie przychodu podatkowego po stronie spółki, a co za tym idzie, może być ona zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od wartości niewypłaconego wynagrodzenia. Dopiero w momencie zapłaty za świadczenia niepieniężne wypłacone wynagrodzenie może zostać uznane za koszt podatkowy. W związku z tym istotne jest nie tylko prawidłowe ustalanie i wypłacanie wynagrodzeń za świadczenia niepieniężne, ale również ich odpowiednie udokumentowanie. W tym miejscu należy wspomnieć również o uchwale NSA z dnia 18 listopada 2002 r., sygn. FPS 9/02, zgodnie z którą w przypadku istnienia konkretnego świadczenia w umowie, ale bez wynagrodzenia, organ podatkowy może uznać, że doszło do zaniechania zapłaty podatku i potraktować tego typu działanie spółki jako czyn zabroniony na gruncie prawa karnego skarbowego.

Brak wypłaty wynagrodzenia za świadczenia niepieniężne realizowane przez wspólnika spółki lub jego częściowa zapłata to działanie, które nie tylko może powodować konieczność zapłaty podatku dochodowego przez spółkę, ale jest również niezgodne z charakterem świadczeń niepieniężnych określonym w art. 176 KSH. Istotny w tym przypadku jest § 2, zgodnie z którym wynagrodzenie za świadczenie niepieniężne musi być wypłacone także wtedy, gdy sprawozdanie finansowe spółki nie wykazuje zysku. W efekcie wynagrodzenie za świadczenia niepieniężne uznawane określane jest jako bezwarunkowe, jednak należy pamiętać o tym, że istnieje jeden wyjątek. Zgodnie z art. 189 § 2 KSH, wspólnicy nie mogą otrzymać z jakiegokolwiek tytułu wypłat z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego.

W tym miejscu należy wspomnieć także o możliwości wystąpienia konieczności objęcia świadczeń niepieniężnych wspólnika spółki podatkiem VAT. Jest to kwestia, która może budzić wiele wątpliwości, w związku z czym bardzo często stanowi przedmiot wniosków o interpretację podatkową składanych do dyrektora KIS. Wynika to z faktu, że o ile świadczenia niepieniężne wspólników na rzecz spółki z o.o. na podstawie art. 176 KSH nie są z reguły objęte obowiązkiem opodatkowania podatkiem VAT, ponieważ albo ich wartość jest za niska albo też nie są świadczone w warunkach uznania ich za świadczenie przez podatnika podatku VAT, to w przypadku wykonywania ich w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą może wystąpić obowiązek rozliczenia podatku VAT. Decydujący może być wówczas sposób prowadzenia działalności przez wspólnika spółki.

W kontekście objęcia świadczeń niepieniężnych podatkiem VAT kluczowe jest zatem to, czy wspólnikowi przysługuje zwolnienie przedmiotowe, z którego mogą skorzystać podatnicy osiągających roczne przychody nieprzekraczające 200 tys. złotych brutto. W innym przypadku zgodnie z interpretacją indywidualną dyrektora KIS z dnia 5 stycznia 2023 r. sygn.: 0114-KDIP1-1.4012.575.2022.2.AKA wspólnik ma obowiązek zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny i wystawiania spółce faktur VAT opiewających na wartość realizowanych powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Wspomnieć należy także o tym, że w zgodnie z ustawą o VAT wykonywanie niektórych usług uniemożliwia skorzystanie ze zwolnienia z podatku VAT. Przykładem mogą być usługi prawnicze czy w zakresie doradztwa. W przypadku doradztwa podatkowego możliwość skorzystania ze zwolnienia z VAT wymaga analizy faktycznie wykonywanych czynności. Zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów z dnia 9 kwietnia 2015 r. sygn.: PT3.8101.2.2015.AEW.16 czynności polegające na prowadzeniu ksiąg i ewidencji podatkowych w ramach czynności księgowy, czynności polegające na sporządzaniu deklaracji i zeznań podatkowych mają w znacznej mierze charakter techniczny, a nie prawny. Natomiast doradztwo podatkowe ma charakter prawny i obejmuje czynności polegające na udzielaniu porad z zakresu podatków czy też wskazywaniu sposobu postępowania w sprawie związanej z podatkami.

Wykorzystanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika wobec spółki może być korzystnym sposobem wypłaty środków ze spółki z o.o., ponieważ nie podlegają one wówczas nie tylko składkom społecznym, ale również składce zdrowotnej. Istotne jest jednak to, by świadczenia niepieniężne były określone w umowie spółki i odpowiadały jej faktycznym potrzebom. Poza tym należy pamiętać o właściwym opodatkowaniu wynagrodzenia podatkiem dochodowym oraz podatkiem VAT, co może budzić wiele wątpliwości interpretacyjnych. Chcąc zabezpieczyć się przed błędami w rozliczeniach podatkowych, warto uzyskać zatem indywidualną interpretację podatkową, którą będzie stanowiła odpowiedź dyrektora KIS na przedstawiony problem.