Co to jest VPN? Rodzaje, korzyści, legalność

VPN występuje w wielu różnych rodzajach (w zależności od serwera VPN), o których poniżej:

• PPTP VPN (Tunneling Protocol Point-to-point) jest najczęściej stosowanym rodzajem VPB. Da się go porównać do wspomnianego wcześniej tunelu. Jest on najprostszy w użyciu: wystarczy zalogować się do VPN za pośrednictwem hasła. Nie potrzeba żadnego specjalnego sprzętu, ani nawet łączenia się z siecią VPN. Jest niezwykle popularny wśród użytkowników prywatnych, często także jako darmowe sieci VPN.

• Site-to-Site VPN (znany także jako Router-to-Router VPN) stosowany jest często przez duże firmy. W praktyce polega on na połączeniu lokalnych sieci poszczególnych oddziałów z siecią główną. Zamiast tunelu, tworzy on zatem pewnego rodzaju most, który łączy sieci z różnych krajów, w celu ich podłączenia do internetu. Ten rodzaj VPN zapewnia szyfrowanie i prywatną komunikację między sieciami. Wadą jest jednak to, że tego typu VPN wymaga posiadania specjalnego routera albo oprogramowania.

• L2TP VPN (Layer to Tunneling Protocol) są bardziej skomplikowane. Wykorzystują one dodatkowy adres IP serwera VPN do stworzenia tunelu, który łączy ze sobą dwie sieci VPN. Zapewnia zatem bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa: VPN chroni bowiem połączenia między dwoma serwerami VPN, co sprawia, że usługa VPN jest świadczona lepiej, a klient VPN jest chroniony bardziej.

• SSL (Secure Sockets Layer) oraz TLS (Transport Layer Security) to w istocie jeden protokół. W ramach tego systemu przeglądarka internetowa służy jako klient, a użytkownik uzyskuje zdalny dostęp do niektórych, wybranych zastosowań danej sieci. Mechanizm ten wykorzystują niektórzy usługodawcy internetowi, ale też np. biblioteki. SSL/TLS łatwo poznać: zamiast początku http:// połączenia te rozpoczynają się od https://. Oprócz tego istnieć mogą VPN hybrydowe, łączące w sobie kilka różnych protokołów VPN.

Korzyści z użycia VPN

Wskazać można na dwie podstawowe korzyści wynikające z korzystania z VPN: anonimowość oraz bezpieczeństwo. VPN pozwala na ukrycie naszego adresu IP, nie pozwoli na śledzenie nas w internecie, chroni przed keyloggingiem, kradzieżą naszych haseł czy też – jeśli komuś zależy na własnej prywatności – nie pozwoli na podsuwanie nam dostosowanych reklam. VPN oznacza często także dodatkowe szyfrowanie przesyłanych przez nas informacji, a więc także naszych loginów i haseł. Znacznie utrudnia zatem zadanie każdemu, kto chciałby nas śledzić albo ukraść nasze dane.

Nie oznacza to jednak całkowitej anonimowości. Po pierwsze, danych zostawianych np. na poczcie (podczas rejestracji), na Instagramie czy na Facebooku (ujawnianych publicznie) nie uchroni nawet najlepszy serwer VPN. Podobnie, wciąż niestety możliwy (chociaż znacznie utrudniony) jest dostęp do naszych danych, które zostawiamy na samym VPN: oczywiście, niektóre serwery nie przechowują logów i kasują natychmiast całą historię naszego działania w internecie. Wciąż jednak niektóre nasze dane będą tymczasowo przechowywane na serwerze VPN, zatem teoretycznie możliwy będzie dostęp do nich przez nieuprawnione osoby. Wiele VPN zapewnia szyfrowanie połączenia, jednak nawet najlepsze zabezpieczenie VPN można złamać. Z tego względu dostawcę VPN należy wybierać ostrożnie i z rozwagą.

Ponadto, nawet pomimo tego, że nikt spoza naszego ,,tunelu” nie będzie miał dostępu do naszych danych, tak, informacje te będą przechowywane przez ,,drugą stronę” tego tunelu. Nie oznacza to zatem zupełnej bezkarności naszego działania w sieci, z czym związana jest następna kwestia: czy VPN jest legalny?

Legalność VPN w Polsce i VPN w innych krajach

Dobrą wiadomością jest to, że użycie VPN jest co do zasady w pełni legalne w większości krajów. Należy jednak pamiętać, że jak każde narzędzie, VPN może być także wykorzystywane niezgodnie z prawem: nie chodzi tu jedynie o przeglądanie albo rozpowszechnianie niezgodnych z prawem treści. W takim przypadku organy ścigania mogą uzyskać dostęp do danych, które przekazane zostały na serwer VPN. Nie oznacza on zatem bezkarności w zakresie np. piractwa komputerowego.

Częstym zabiegiem jest użycie VPN w celu skorzystania z platform streamingowych, które są w Polsce niedostępne (np. Disney +) albo które w zależności od kraju oferują użytkownikom inną ofertę (np. Netflix). Takie działanie nie jest samo w sobie nielegalne i nie będzie tworzyć dla użytkownika odpowiedzialności karnej albo cywilnej: mimo to jest niezgodne z regulaminem udostępniania usługi i w praktyce może skutkować zawieszeniem albo zablokowaniem konta.

Podobnie może być z wykorzystaniem VPN do minimalizacji dyskryminacji cenowych: niektóre koncerny wyświetlają mieszkańcom bogatszych krajów i dużych aglomeracji droższe produkty i usługi (np. bilety lotnicze). VPN pozwala na oszukanie tego mechanizmu poprzez wskazanie, iż tak naprawdę działamy z innego państwa, przez co uzyskujemy niższą cenę. Również takie działanie może wiązać się np. z usunięciem naszego konta.

Co istotne, nie w każdym kraju skorzystanie z VPN jest legalne. Kraje takie jak np. Rosja, Chiny, Iran czy Białoruś często nie pozwalają wykorzystywanie tych sieci – VPN pozwala bowiem na ominięcie stosowanej w tych krajach cenzury internetu. Korzystając z VPN w tych państwach możemy, więc narazić się na sankcje.