Czy obrót tokenami podlega pod nadzór KNF?

Tokeny użytkowe stanowią formę finansowania inwestycji, np. start-up’ów technologicznych. Inwestorzy w zamian za wpłacone środki otrzymują prawo do usług lub towarów oferowanych przez przedsiębiorcę na zasadzie zbliżonej do rabatu lub voucheru.

Tokeny użytkowe jako nieinkorporujące w żaden sposób uprawnień wynikających z instrumentów finansowych znajdują się poza kognicją KNF za wyjątkiem niektórych tokenów hybrydowych.

Zagrożenia związane z obrotem tokenami

Silnie ograniczony nadzór Komisji Nadzoru Finansowego oraz brak rynku regulowanego przepisami prawa to nie jedyne zagrożenia związane z obrotem tokenami, a także szeroko rozumianymi kryptoaktywami.

Należy zdawać sobie sprawę, że większość inwestycji finansowanych z zachowaniem modelu ICO/ITO (ang. Initial Coin Offering/Initial Token Offering) to przedsięwzięcia wysokiego ryzyka, które dopiero wchodzą w fazę rozwojową. Dla inwestorów niesie to ze sobą bardzo wysokie ryzyko utraty części lub nawet całości zainwestowanego kapitału.

Dla osób zainteresowanych lokowaniem kapitału w technologię kryptowalut kluczowe znaczenie powinny mieć informacje dotyczące inwestycji. Powinny być one umieszczone w prospekcie inwestycyjnym (ang. whitepaper) i obejmować m.in.:

• wskazanie czynników ryzyka;
• określenie sytuacji finansowej emitenta;
• warunków emisji aktywów;
• informacji o zarządzie.

Brak regulacji sektora sprawia, że prospekt emisyjny może zawierać niekompletne lub wręcz nieprawdziwe informacje, które uniemożliwiają dokonania rzetelnej oceny opłacalności inwestycji.

Nie można wykluczyć również błędów w kodzie aplikacji opartej na technologii blockchain. Jako przykład można ponownie wskazać spółke Terraform, która zaprojektowała algorytmy mające gwarantować utrzymanie stałej wartości waluty względem dolara amerykańskiego. Niestety praktyka pokazała, że informatyczna część projektu uległa przeciążeniu, a cały system przestał funkcjonować prawidłowo.

Warto zwrócić też uwagę, że część działalności związanej z kryptowalutami może stanowić nielegalny proceder. Dotyczy to m.in. prowadzenia działalności w sferze ICO/ITO, która powinna być poprzedzona uzyskaniem pozwolenia, ale także usługa „kopania kryptowalut”, mogącą stanowić piramidę finansową (niedozwoloną praktykę rynkową).

Obrót tokenami a nadzór KNF

Choć korzyści, jakie niosą ze sobą transakcje z wykorzystaniem kryptowalut są niezaprzeczalne, na zakończenie warto wskazać stanowisko KNF z dnia 12 stycznia 2021 roku związane z ryzykiem nabywania i obrotu kryptoaktywami. Obecnie rynek kryptowalut w Polsce nie jest rynkiem regulowanym, ani nadzorowanym. Oznacza to, że KNF nie licencjonuje, nie nadzoruje i nie wykonuje innych uprawnień względem podmiotów działających w tym obszarze.

Należy wskazać, że w obecnym stanie prawnym podmioty zajmujące się działalnością kryptowalutową i oferujące usługi w tym zakresie działają w oparciu o zasadę swobody działalności gospodarczej. Oznacza to, że mogą podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, które są zakazane przez przepisy prawa, a ewentualne ograniczenia muszą wynikać z obowiązujących przepisów. Ich brak oznacza, że zarówno giełdy, jak i kantory kryptowalut mogą być prowadzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej legalnie. W stanowisku z 21 stycznia 2021 r. KNF zaznaczył, że w żaden sposób nie licencjonuje, nie nadzoruje i nie wydaje zezwoleń w tym zakresie.

Warto jednak pamiętać, że KNF zajmuje się rynkiem kryptowalut, o ile prowadzony biznes wyczerpuje przesłankę wykonywania działalności w zakresie nadzorowanym przez KNF, co obejmuje.:

• działalność bankową;
• działalność świadczenia usług płatniczych;
• działalność obrotu instrumentami płatniczymi.

Prowadzenie działalności w tym zakresie bez odpowiedniego zezwolenia stanowi naruszenia prawa zagrożone wysokimi karami pieniężnymi.

Co więcej KNF często przygląda się działalności przedsiębiorców w zakresie kryptowalut. Z jednej strony ostrzegając inwestorów przed powierzaniem środków niezaufanym podmiotom (vide: opinia z dnia 12 stycznia 2021 r.), z drugiej zaś wszczynając postępowania w zakresie swojej kognicji dotyczące braku licencji lub prowadzenia działalności bez wpisu we właściwym rejestrze.

Czy w takim razie obrót tokenami podlega nadzorowi KNF? Odpowiedź na tak zadane pytanie niemal nigdy nie będzie prosta i wymaga złożonej analizy prawnej stanu faktycznego. Dotyczy to zarówno inwestorów, które chcą lokować środki w tokenach, jak i przedsiębiorców planujących założenie nowoczesnej spółki.

Przed podjęciem decyzji o założeniu takiej działalności lub zaangażowaniu w nią swoich środków należy zasięgnąć porady prawnej w kancelarii specjalizującej się w prawie nowych technologii. Pozwoli to na zminimalizowanie ryzyka związanego z kryptowalutami zapewni zgodność podjętych działań z obowiązującym prawem.