Pozostałe Artykuły
Wspólność i rozdzielność majątkowa
Na samym początku warto omówić, jakie są możliwe ustroje majątkowe. Zgodnie z KRIO, małżonkowie mogą wybrać pomiędzy ustrojem wspólności majątkowej, a ustrojem rozdzielności majątkowej. O ile małżonkowie nie zawarli odrębnej umowy, domyślnym ustrojem majątkowym jest wspólność majątkowa.
Istotna również będzie kwestia majątku wspólnego. Zgodnie z art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej jako: KRiO), wspólność ustawowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
-
pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
-
dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, np. czynsze najmu;
-
środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
-
kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie w ramach konta ubezpieczonego
-
środki zgromadzone na koncie OIPE
Tym samym, kluczowe przede wszystkim jest ustalenie, jaki ustrój majątkowy jest między małżonkami w dniu powstania zobowiązania. Może się to odbyć poprzez złożenie stosownego oświadczenia o małżeńskim ustroju majątkowym w umowie.
Kiedy małżonkowie odpowiadają za swoje długi?
W kontekście zasad odpowiedzialności małżonków konieczne jest wskazanie na podstawy prawne wynikające z powszechnie obowiązujących przepisów.
Zgodnie z art. 41 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.
Ponadto, zgodnie z art. 30 KRiO oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny.
Czym jest solidarność dłużników?
Analizując kwestię odpowiedzialności małżonków nie można pominąć wyjaśnienia pojęcia solidarności dłużników. Jest to dość specyficzna konstrukcja prawna, która może powodować wiele problemów interpretacyjnych po stronie wierzycieli (które w prosty sposób może wyjaśnić prawnik).
Zgodnie z art. 366 kodeksu cywilnego, kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
Warto wskazać, że w obrocie prawnym solidarność dłużników ma dość szerokie zastosowanie. Może dotyczyć np. współkredytobiorców i poręczycieli czy wspólników spółek osobowych.
Jak wygląda na przykładzie solidarność dłużników?
Przykład: Jan i Adam są wspólnikami spółki cywilnej. Zaciągnęli oboje kredyt obrotowy w jednym z banków, który został wypowiedziany i postawiony w stan wymagalności. Wierzyciel może wybrać, czy woli prowadzić windykację z majątku Jana czy Adama, może żądać od nich zapłaty całości kredytu, a kwestia wzajemnych rozliczeń jest po ich stronie.
Kiedy możliwe jest windykowanie małżonka za długi?
W znacznej większości przypadków windykacja małżonka za długi będzie możliwa, aczkolwiek wiele zależy od analizy stanu faktycznego sprawy.
Aby windykacja małżonka była możliwa, zobowiązanie powinno być zaciągnięte na zaspokojenie zwykłych potrzeb rodzinnych. Nie można jednak zapominać, że zgodnie z KRiO z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków postanowić, że za powyższe zobowiązania odpowiedzialny jest tylko ten małżonek, który je zaciągnął. Postanowienie to może być uchylone w razie zmiany okoliczności.
Jeżeli natomiast zobowiązanie zostało zaciągnięte za zgodą drugiego małżonka i istnieje między nimi wspólność majątkowa, wierzyciel może się zaspokoić z majątku wspólnego małżonków, czyli np. z wynagrodzenia za pracę obu z nich czy składników majątku nabytych podczas trwania małżeństwa.
Sprawdźmy, jak solidarność dłużników wygląda na przykładzie małżonków:
Przykład: Jan Kowalski i Anna Kowalska są małżonkami i występuje u nich ustrój wspólności małżeńskiej majątkowej. Jan pracuje na umowie o pracę w oparciu o najniższą krajową, natomiast Anna otrzymuje wynagrodzenie w okolicach średniej krajowej. Jan zaciągnął pożyczkę na potrzeby rodzinne, która to dodatkowo została podpisana przez Annę (wyrażenie zgody na zaciągnięcie zobowiązania). Małżeństwo przestało spłacać pożyczkę. Wierzyciel może wybrać, czy woli prowadzić windykację przeciwko Janowi lub Annie. Może dochodzić całości spłaty od Anny, która w tym stanie faktycznym ma większe możliwości spłaty (i prowadzenia windykacji z wynagrodzenia).
Windykacja współmałżonka – słowem podsumowania
Windykacja współmałżonka za długi drugiego małżonka może być kwestią złożoną i problematyczną. Niemniej jednak, zwłaszcza jeżeli wierzyciel ma uzasadnione podejrzenia, że małżonkowie w ten sposób ukrywają swój majątek, warto przeprowadzić całą procedurę.
Niezależnie jednak od działań doraźnych, czyli analizy konkretnego stanu faktycznego przez pryzmat możliwości pozwania drugiego z małżonków, wierzyciele powinni niejako przygotowywać się na taką ewentualność już na etapie zawierania umowy. W tym celu warto zadbać nie tylko o stosowne oświadczenia w jej treści, ale także o ewentualną analizę CEIDG, gdzie przedsiębiorcy również mogą znaleźć wzmiankę o obowiązującym między małżonkami ustroju.
Nasza kancelaria może Państwa wspomóc w obu tych zakresach. Nasz zespół specjalizuje się nie tylko w obsłudze prawnej przedsiębiorców, ale także w kwestiach windykacyjnych. Jeżeli zatem stoją Państwo przed problemem windykacji małżonka za długi, zachęcamy do kontaktu.
Zaufali nam:
