|
13 września 2021 | Ostatnio zmodyfikowano 26 kwietnia, 2024 o 17:28 | Czas na przeczytanie: 7 minut
Pozostałe Artykuły
Licencje Creative Commons
Organizacja Creative Commons stworzyła zestawienie licencji prawnych mających za cel zastąpienie modelu “Wszystkie prawa zastrzeżone” modelem “Pewne prawa zastrzeżone”. Twórca sam może zdecydować w jaki sposób chce udostępniać swoje utwory i dzielić się swoją twórczością. Warunki licencyjne określone w licencjach CC zapewniają różnorodne spektrum ograniczeń i swobód, przy czym wszystkie licencje CC pozostają darmowe. Istotne jest też to, że korzystanie z licencji CC odbywa się z jednoczesnym poszanowaniem zasad wynikających z prawa autorskiego.
Licencje Creative Commons nie są tym samym, co prawo cytatu stanowiące jeden z przykładów tzw. dozwolonego użytku uregulowanego w prawie autorskim. Wykorzystanie bowiem fragmentów cudzego utworu, zgodnie z prawem cytatu w klasycznym ujęciu nie daje możliwości na żadne modyfikacje. Natomiast niektóre licencje CC dają innym użytkownikom pewne dodatkowe uprawnienia np. w zakresie remiksowania czy zmieniania utworu.
Na co pozwalają licencje Creative Commons ?
Licencje CC pozwalają na określony w nich sposób wykorzystania utworu prawa autorskiego. Licencje Creative Commons można zastosować do każdego utworu w rozumieniu prawa autorskiego (np. książka, film, piosenka, zdjęcie, obraz itd.). Powstało 6 licencji Creative Commons, stworzonych na bazie 4 podstawowych warunków:
- uznanie autorstwa;
- użycie niekomercyjne;
- na tych samych warunkach;
- bez utworów zależnych.
Każda z 6 licencji Creative Commons jest kombinacją dwóch lub trzech wskazanych wyżej warunków. Uznanie autorstwa: dozwolone jest kopiowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie objętego prawem autorskim utworu oraz opracowywanie na jego postawie utworów zależnych, pod warunkiem podania nazwiska twórcy pierwowzoru.
Użycie niekomercyjne: dozwolone jest kopiowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie objętego prawem autorskim utworu oraz opracowanie na jego podstawie utworów zależnych jedynie do celów niekomercyjnych. Na tych samych warunkach: dozwolone jest rozprowadzanie utworów zależnych jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. Bez utworów zależnych: dozwolone jest kopiowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w jego oryginalnej postaci. Nie można tworzyć utworów zależnych.
Wersje licencji Creative Commons
Jak wcześniej wspomniano, istnieje 6 licencji Creative Commons, będących kompilacją czterech podstawowych warunków licencji. Autor może wybrać dowolną licencję CC i tym samym samodzielnie zdecydować, w jaki sposób udostępni swój utwór innym użytkownikom.
Uznanie autorstwa 4.0 (symbol: CC BY 4.0)
Dozwolone jest:
- kopiowanie i rozpowszechnianie utworu w dowolnym medium i formacie;
- remiksowanie, zmienianie a także tworzenie na bazie utworu dla dowolnego celu, w tym także celu komercyjnego.
Można tym samym wykorzystać utwór w wyżej wymieniony sposób, natomiast konieczne jest odpowiednie oznaczenie autora (imię i nazwisko autora utworu pierwotnego oraz źródło pochodzenia utworu) i wskazanie czy w utworze zostały dokonane zmiany.
Dodatkowo warto wiedzieć, że licencjodawca może nie zapewniać pewnych niezbędnych zgód np. do wykorzystania wizerunku.
Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 (symbol: CC BY-SA 4.0)
Dozwolone jest:
- kopiowanie i rozpowszechnianie utworu w dowolnym medium i formacie;
- remiksowanie, zmienianie a także tworzenie na bazie utworu dla dowolnego celu, w tym także celu komercyjnego.
Licencja CC BY-SA 4.0 jest połączeniem dwóch podstawowych warunków, tak więc dla możliwości skorzystania z niej należy ich przestrzegać. Użytkownik może korzystać z utworu pod warunkiem podania autora. Jest też uprawniony do rozprowadzania utworów zależnych, ale jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 (symbol: CC BY-NC 4.0)
Dozwolone jest:
- kopiowanie i rozpowszechnianie utworu w dowolnym medium i formacie;
- remiksowanie, zmienianie a także tworzenie na bazie utworu
Utwór oznaczony licencją CC BY-NC 4.0 każdy może wykorzystać w podany sposób, natomiast istnieje obowiązek oznaczenia autora. Ta licencja zabrania użycia komercyjnego – nie można używać utworu objętego licencją do jakichkolwiek celów zarobkowych.
Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 (symbol: CC BY-NC-SA 4.0)
Dozwolone jest:
- kopiowanie i rozpowszechnianie utworu w dowolnym medium i formacie;
- remiksowanie, zmienianie a także tworzenie na bazie utworu.
Po podaniu autora, można korzystać z utworu we wskazanym zakresie. Należy jednak pamiętać, że licencja CC BY-NC-SA 4.0 również zabrania komercyjnego wykorzystania utworu, a także przy zremiksowaniu czy przetworzeniu utworu nakłada obowiązek rozpowszechniania go na tej samej licencji co oryginał.
Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 (symbol: CC BY-ND 4.0)
Dozwolone jest:
- kopiowanie i rozpowszechnianie utworu w dowolnym medium i formacie, w dowolnym celu (także komercyjnym).
Licencja CC BY-ND 4.0 pozwala co prawda na korzystanie z utworu po podaniu autora, natomiast zabrania tworzenia i rozpowszechniania utworów zależnych (stworzonych po zremiksowaniu, zmianie, przetworzeniu oryginału).
Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 (symbol: CC BY-NC-ND 4.0)
Dozwolone jest:
- kopiowanie i rozpowszechnianie utworu w dowolnym medium i formacie.
Korzystanie z utworu opartego o licencję CC BY-NC-ND 4.0 jest dozwolone po podaniu autora, przy czym nie można tworzyć na jej podstawie utworów zależnych. Ta licencja ponadto wyłącza możliwość komercyjnego użycia utworu – nie można więc uzyskiwać korzyści majątkowej przy korzystaniu z niego.
Licencja Creative Commons – jak oznaczyć?
Jak można zauważyć, wszystkie licencje Creative Commons wymagają uznania autorstwa. Oznacza to, że korzystając z utworu w ramach licencji CC, trzeba podać:
- imię i nazwisko twórcy utworu;
- tytuł utworu (przy licencjach wcześniejszych niż 4.0);
- informację licencyjną;
- link do licencji;
- odnośnik do utworu;
- zmiany w utworze (jeśli zostały dokonane)
Brak praw autorskich – czy to możliwe?
Organizacja Creative Commons stworzyła ponadto narzędzie, które daje możliwość oznaczania utworów w domenie publicznej. Ma ono symbol CC0. Autor, który oznaczył swój utwór takim oznaczeniem przekazał go do domeny publicznej, a więc zrzekł się praw autorskich (a także praw powiązanych i pokrewnych) wynikających z przepisów.
Takie zrzeczenie odnosi skutek na terenie całego świata, a także w zakresie przewidzianym przepisami prawa. Warto wiedzieć bowiem, że nie wszystkie porządki prawne dają możliwość zrzeczenia się praw autorskich. Dla przykładu: w Polsce nie można skutecznie zrzec się osobistych praw autorskich (np. autorstwo utworu). Można jedynie przenieść majątkowe prawa autorskie (np. prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu) na inny podmiot.
Oznaczenie utworu symbolem CC0 powoduje, że dozwolone jest:
- zwielokrotnianie
- kopiowanie
- rozpowszechnianie
- wykonywanie
- zmienianie
utworu, w każdym celu (nawet komercyjnym).
Oznaczenie CC0 nie jest jednak licencją. Zostało ono stworzone po to, aby ułatwić identyfikację statusu prawnego danego utworu.
Creative Commons – słowem podsumowania
Organizacja Creative Commons tworząc gotowy zestaw licencji, opartych na zasadzie “Pewne prawa zastrzeżone” umożliwiła autorom w szybki i prosty sposób wybrać zakres, w jakim chcą podzielić się swoją twórczością, z poszanowaniem jednak zasad prawa autorskiego.
W ciągu dwóch dekad obowiązywania, licencje CC zyskały na znacznej popularności, której przysporzył im z pewnością także jednoczesny rozwój Internetu. W rezultacie, można dziś legalnie korzystać – przy zachowaniu warunków poszczególnych licencji – z setek milionów dostępnych w sieci utworów.
FAQ
Warto wskazać, że nie przy każdej licencji creative commons osoba trzecia może korzystać z utworu w sposób komercyjny. Możliwe jest to w przypadku tzw. licencji CC0, które technicznie nie jest licencją, a oznaczeniem pomagających określić stan prawny danego utworu. W większości pozostałych przypadków- komercyjne wykorzystanie utworu jest zabronione.
Ustalenie, jakie podmiot trzeci ma prawa do wykorzystywania utworu jest bardzo ważne. Sprawdzenia licencji można dokonać na http://creativecommons.org/choose/. Za pomocątego narzędzia możliwe jest sprawdzenie licencji na dany utwór oraz wygenerowanie podstawowego kodu do oznaczenia strony lub innego utworu.
Zaufali nam:
