|
9 kwietnia 2025 | Ostatnio zmodyfikowano 15 kwietnia, 2025 o 15:19 | Czas na przeczytanie: 5 minut
Pozostałe Artykuły
Czym są odsetki ustawowe i kiedy można ich dochodzić?
Zgodnie z art. 484 § 1. kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Za słownikiem języka polskiego, odsetki to kwota stanowiąca określony procent od jakiejś sumy pieniędzy, zwykle od kapitału, kredytu itp. W prawie cywilnym wyróżnia się kilka rodzajów odsetek, np. odsetki ustawowe, odsetki od zapłaty w transakcjach handlowych czy odsetki maksymalne. W tym tekście skupimy się na najbardziej uniwersalnych odsetkach, czyli odsetkach ustawowych. Jest to rodzaj odsetek, których wysokość jest określona przez przepisy prawa, a nie wynikająca z umowy między stronami. Obowiązują w następujących przypadkach:
-
Odsetki ustawowe kapitałowe – naliczane za korzystanie z cudzego kapitału. Przykładowo, gdy ktoś pożycza pieniądze i korzysta z nich przez określony czas, pożyczkodawca może domagać się wynagrodzenia w postaci odsetek kapitałowych.
-
Odsetki ustawowe za opóźnienie – naliczane, gdy dłużnik nie spłaca zobowiązania w terminie. Mają one charakter rekompensacyjny, a ich celem jest zadośćuczynienie wierzycielowi za brak otrzymania należnych pieniędzy w terminie.
-
Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, czyli odsetki ustawowe, które mogą mieć zastosowanie tylko w transakcjach handlowych. Transakcją handlową jest umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli przedsiębiorcy zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.
Warto podkreślić, że wysokość odsetek ustawowych jest regulowana przez przepisy Kodeksu cywilnego i co jakiś czas będzie ulegać zmianie, w zależności od stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski.
Kiedy wierzyciel będzie mógł dochodzić odsetek ustawowych? W tym tekście skupiamy się na odsetkach za opóźnienie, które będa miały zastosowanie w przypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Przykładowo, jeżeli wierzyciel dokonał sprzedaży z odroczonym terminem płatności, a klient nie uiścił zapłaty za dostarczone towary czy wykonane usługi w terminie.
Ile wynoszą odsetki ustawowe?
Tak jak wspomnieliśmy powyżej, wysokość odsetek ustawowych nie jest stała i jest zależna od stóp procentowych. Zgodnie bowiem z art. 484 § 2. kodeksu cywilnego, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.
Aktualnie, od 7 września 2023 roku, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosi 11,25% w stosunku rocznym. Warto jednak przypomnieć, że wysokość odsetek i stóp procentowych dynamicznie się zmieniała, zwłaszcza w 2022 oraz 2023 roku. Zależnie zatem od daty wymagalności roszczenia, ich wysokość może się różnić. Aby precyzyjnie obliczyć wysokość odsetek ustawowych, konieczne jest posiłkowanie się konkretnym stanem faktycznym.
W sieci dostępnych jest wiele darmowych kalkulatorów odsetek, z których trzeba jednak korzystać poprawnie. Tak jak wskazaliśmy – pomiędzy odsetkami ustawowymi o zapłatę, odsetkami maksymalnymi czy odsetkami w transakcjach handlowych jest znaczna różnica. Konieczne jest często także posiadanie wiedzy w zakresie kodeksowych zasad obliczania terminów zapłaty.
Tym samym darmowe narzędzia dostępne w sieci często mogą orientacyjnie pokazywać wierzycielowi wysokość należnych odsetek, ale ich finalną wysokość zawsze warto skonsultować ze specjalistą.
Jak dochodzić odsetek ustawowych?
Tak jak wspomnieliśmy powyżej, odsetki ustawowe za opóźnienie przysługują wierzycielowi automatycznie, bez konieczności umieszczania szczególnych postanowień w umowie, z mocy samego prawa.
Rzadko jednak zdarza się, że dłużnik dobrowolnie wraz ze spełnieniem świadczenia głównego (należności głównej) sam obliczy oraz zapłaci odsetki bez dodatkowego wezwania.
Dobrą praktyką znacznie zwiększającą skuteczność dochodzenia odsetek ustawowych jest pisemne wezwanie dłużnika wraz ze wskazaniem żądania zapłaty odsetek oraz ich szacunkowym obliczeniu. Dłużnicy bowiem rzadko mają świadomość, że w przypadku opóźnienia są zobowiązani nie tylko do zapłaty należności głównej, ale także do zapłaty odsetek.
Nasza praktyka pokazuje, że wezwanie do zapłaty jest znacznie skuteczniejsze jeżeli zostanie sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika – np. radcę prawnego czy adwokata i zostanie opatrzone pieczęcią kancelarii prawnej. Nie warto czekać, bowiem odsetki mogą przedawnić się znacznie szybciej aniżeli należność główna – Zgodnie bowiem z art. 114 KC odsetki przedawniają się z upływem 3-letniego terminu.
Podsumowanie
Odsetki ustawowe za opóźnienie to rodzaj świadczenia ubocznego, który przysługuje wierzycielowi automatycznie w przypadku wystąpienia opóźnienia w zapłacie. Ich wysokość jest zmienna i zależy od aktualnej wysokości stóp procentowych. W obliczaniu wysokości odsetek ustawowych oraz ich praktycznym dochodzeniu może pomóc Ci prawnik – radca prawny lub adwokat. Jeżeli posiadasz niezapłaconą należność i nie wiesz w jakiej wysokości dochodzić zapłaty odsetek – skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.
Zaufali nam:
