Co należy zrobić przed stworzeniem nazwy marki, aby nie naruszała ona praw osób trzecich?

W dobie gospodarki wolnorynkowej konkurencyjność nie tylko pozwala na stopniowe podnoszenie poziomu świadczonych usług oraz sprzedawanych dóbr, ale tworzy również naturalny mechanizm selekcji, który stopniowo eliminuje z rynku podmioty bierne czy nierozwojowe. Firmy, które dążą do zachowania pozycji lidera, aktywnie monitorują rynek w poszukiwaniu prób naruszenia swojej marki, np. poprzez kradzież znaku towarowego. Za ochroną marki poprzez rejestrację znaku towarowego przemawia wiele powodów, m.in.:

• Prawo do wyłącznego posługiwania się znakiem towarowym do oznaczania określonych dóbr lub usług

Zastrzeżenie znaku towarowego gwarantuje ochronę na terenie objętym rejestracją. W razie naruszenia prawa wyłączności do znaku firma może dochodzić ochrony swoich praw na drodze sądowej. W Polsce można skorzystać z trzech trybów rejestracji znaku. Każdy z nich daje ochronę na innym obszarze geograficznym:

• rejestracja krajowa – obowiązuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wymaga procedowania przez UPRP;

• rejestracja wspólnotowa – obowiązuje na terytorium całej Unii Europejskiej; wymaga złożenia wniosku do EUIPO;

• rejestracja międzynarodowa – obowiązuje na terenie wybranych państw trzecich i wymaga złożenia wniosku do WIPO.

Oczywiście nie zawsze szeroki zakres ochrony jest korzystny. W wielu krajach obowiązują przepisy, które pozwalają domagać się innym uczestnikom obrotu unieważnienia prawa do znaku towarowego w przypadku niekorzystania z niego przez określony czas. Dlatego składając wniosek „na zapas”, firma ryzykuje utratę prawa ochronnego.

• Ułatwienie w dochodzeniu swoich praw przed sądem

Zarejestrowanie marki jako znaku towarowego powoduje, że przedsiębiorca otrzymuje świadectwo udzielenia prawa ochronnego. W razie sporu sądowego o prawo do firmy często wystarczy je okazać, aby udowodnić swoje prawa. To znaczne ułatwienie, które zdejmuje z firmy ciężar powoływania kolejnych dowodów i znaczące zmniejsza ryzyko przegrania sprawy sądowej.

• Zarejestrowana firma jako aktyw o określonej wartości majątkowej

Zarejestrowany znak towarowy może być przedmiotem sprzedaży, ale także zabezpieczenia. W ten sposób firma może w krótkim czasie pozyskać dodatkowe fundusze lub spłacić swoje zobowiązania. Po dokonaniu wyceny znak towarowy może stanowić nawet zabezpieczenie dla kredytu.

• Prawo do żądania odszkodowania za naruszenie prawa do marki

Ustawa prawo własności przemysłowej przyznaje szereg uprawnień osobie, której przysługuje prawo do znaku towarowego. Wśród nich można znaleźć nie tylko prawo do żądania zaprzestania działania i wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, ale również możliwość dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych, jeżeli naruszenie było zawinione.

• Możliwość zarabiania na marce

Zarejestrowana marka może być sposobem na zwiększenie przychodów firmy, np. poprzez udzielenie licencji i stworzenie sieci franchisingowej. W ten sposób przedsiębiorca może zwiększyć zasięg rozpoznawalności swojego brandu bez konieczności angażowania dużych środków w rozbudowę infrastruktury, wystarczy dobrze skonstruowana umowa licencyjna.

Korzyści płynące z ochrony marki trudno przecenić i jest ich znacznie więcej. Nic więc dziwnego, że wielu przedsiębiorców dba o ten aspekt swojej działalności.

W miarę jak w otoczeniu biznesowym pojawia się więcej nowych firm, coraz trudniej jest zaprojektować jej nazwę tak, aby nie naruszała cudzych praw. O czym warto pamiętać, tworząc nazwę przedsiębiorstwa?

Jak przeprowadzić badanie marki?

Opracowywanie lub modyfikowanie nazwy firmy to odpowiednio naming i rebranding. Zajmują się nimi kancelarie prawne, rzecznicy patentowi, a niekiedy nawet agencje marketingowe lub copywriterskie. Oczywiście nie trzeba korzystać z usług specjalistów, aby stworzyć nazwę firmy. Rośnie jednak wtedy ryzyko, że przedsiębiorca nie naruszy cudze prawo do utworu lub znaku towarowego. O czym warto pamiętać, projektując nazwę marki?

Sprawdź dostępne rejestry gospodarcze i IP

Pierwszym krokiem może być przejrzenie pierwszych stron wyników SERP, a także przeszukanie rejestrów przedsiębiorców jak KRS i CEIDG. Niestety jednak takie działanie nigdy nie będzie wystarczające i tworzy jedynie złudne przekonanie, że marka, której nie ma na pierwszej stronie w Google, nie istnieje. Nie wystarczy przeanalizować rejestrów UPRP oraz zagranicznych, dostępnych pod tym adresem: https://uprp.gov.pl/pl/wyszukiwarki/miedzynarodowe-bazy-danych.

Co więcej, fakt, że nie została zastrzeżona identyczna nazwa znaku towarowego, nie oznacza, że konkurencja nie może domagać się ochrony. Prawo własności przemysłowej posługuje się określenie zdolności odróżniającej znaku towarowego. Jest to możliwość identyfikacji konkretnych dóbr lub usług jako pochodzących od określonego przedsiębiorcy. Ocenę zdolności odróżniającej dokonuje się w oparciu o całokształt okoliczności z uwzględnieniem m.in.:

• czasu używania znaku;

• udziału znaku w rynku;

• sposobu i intensywności używania znaku;

• zasięgu geograficznego używania znaku;

• kwot zainwestowanych w znak przez innego przedsiębiorcę.

Nawet rejestrując znak jedynie podobny, do już objętego ochroną można narazić się na zarzut naruszenia prawa. Ocena tego, czy dana nazwa jest podobna do innych, powinno być wykonane przez rzecznika patentowego. Tylko wtedy zgłaszający może mieć pewność, że nie działa na szkodę innego podmiotu.

Czy wolna domena uprawnia do jej wykorzystania?

Przeprowadzenie badania dostępności marki powinno obejmować również sprawdzenie rejestru domen internetowych, ale – podobnie jak w przypadku znaków towarowych – brak nazwy w rejestrze nie oznacza jeszcze, że dana nazwa jest wolna i można ją wykorzystać.

Przedsiębiorcy nie zawsze decydują się na wykupienie domeny zawierającej znak towarowy, ale nadal mogą egzekwować swoje prawa wynikające z faktu rejestracji znaku towarowego.