Tokenizacja - co to? Wyjaśniamy co można stokenizować

Tokenizacja…czyli co?

Tokenizacja to forma cyfryzacji polegająca na przenoszeniu wartości do świata cyfrowego. Tworząc kryptowaktywa, wykorzystuje się technologię blockchain, zapewniającą bezpieczeństwo aktywów na wielu obszarach. Tokenizacja pozwala na handlowanie aktywami w sieci. Znaną nam dotychczas formą potwierdzenia zakupu np. udziału w spółce czy nieruchomości są papierowe umowy. W świecie cyfrowym papierową umowę zastępuje umowa pod postacią tokena. Przeniesienie tradycyjnych, papierowych rozwiązań do strefy digitalnej usprawnia i przyspiesza wiele procesów oraz jest tańsze i o wiele bardziej wydajne.

Czym jest token?

Token można nazwać cyfrowym nośnikiem wartości. Jest w stanie zastąpić rejestry znane nam dotychczas pod postaciami instytucji zaufania, takimi jak Krajowy Rejestr Sądowy czy Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. To, jaką wartość reprezentuje, zależy tylko od naszej kreatywności oraz od rodzaju tokena – a jest wiele. Za wartością w formie cyfrowej może kryć się zarówno nieruchomość, dzieło sztuki, jak i szlachetny kruszec.

Token, jako kryptoaktywo może być cyfrowym prawem własności. Takie cyfrowe prawo własności nie daje się skopiować, a daje się przenosić. Można więc nim handlować na giełdzie. Pojęcie tokena jest bardzo szerokie. W kontekście blockchaina token może być wszystkim, co cyfrowo da się do niego przenieść. Uogólniając, token to wszystko, co jest śledzone lub jest przedmiotem transakcji na blockchainie, choć w większości kontekstów pojęcie tokena odnosi się do tokena natywnego (np. bitcoin dla sieci Bitcoin lub Ether dla sieci Ethereum) lub do zasobu cyfrowego zdefiniowanego przez inteligentny kontrakt, który implementuje jeden ze standardów tokenów. Więcej o smart kontraktach przeczytacie TUTAJ.

Token a kryptowaluta.

Często mylone pojęcia „token” i „kryptowaluta” nie są synonimami. Podstawowa różnica między nimi polega na tym, że kryptowaluta jest środkiem płatności. W przypadku np. popularnego Bitcoina mamy do czynienia z kryptowalutą będącą wynagrodzeniem za pracę, którą wykonują górnicy (tzw. kopacze). W sieci Ethereum z kolei kryptowalutą jest Ether.

Tokeny natomiast są tworzone za pomocą smart kontraktów w konkretnych sieciach blockchain i mogą mieć różne funkcje. Wspomniane smart kontrakty są swego rodzaju inteligentnymi umowami, narzędziami pod postacią programów komputerowych lub protokołów transakcji, całkowicie automatycznie wdrażającymi warunki umów. W jednej sieci blockchain może istnieć nieograniczona ilość smart kontraktów, dlatego też może być wiele tokenów w jednej sieci.

Zarówno tokeny, jak i kryptowaluty można w ramach sieci przesyłać, jednak operacje dokonywane na tokenach pokrywa się właśnie w kryptowalucie – w konkretnej kryptowalucie znajdującej się w danej sieci blockchain.

Rodzaje tokenów

Istnieje wiele rodzajów tokenów, pełniących różne funkcje. Główny podział tokenów to ten na tokeny:

Zamienne (fungible tokens)

Tokeny zamienne są nierozróżnialne od innych w tej samej sieci blockchain i wszystkie mają tę samą wartość, dlatego mogą znaleźć zastosowanie jako kryptowaluta, np. kryptowaluta Bitcoin.

Wśród tokenów zamiennych wyróżniamy:

Tokeny płatnicze (currency type tokens), spośród których najpopularniejszym jest Bitcoin. Służą do dokonywania płatności.
Tokeny użytkowe (utility tokens) działają podobnie do żetonów i służą praktycznemu wykorzystaniu w ramach własnej platformy. Mają określone funkcje, takie jak funkcja produktowa, płatnicza czy lojalnościowa. Inwestując w token użytkowy, inwestor otrzymuje dostęp do usług lub produktów. Tokeny użytkowe są wykorzystywane do ICO (Inicial Coin Offering), czyli zbiórek crowdfundingowych.
Tokeny bezpieczeństwa (security tokens) z punktu widzenia prawa przypominają lub zastępują papiery wartościowe. Ich funkcją jest przede wszystkim zapewnianie inwestorom bezpieczeństwa. STO (Security Tokens Offering)to emisja tokenów chronionych prawnie. Wyemitowane tokeny mają oparcie a akcjach i obligacjach, czyli w konkretnych, aktywach, mających pokrycie w rzeczywistości. Za pomocą tokenów security tokenizuje się np. nieruchomości.

Niezamienne (non-fungible tokens)

Tokeny NFT (non-fungible token) to rodzaj tokenów zyskujący w ostatnim czasie największą popularność. Są one odwrotnością tokenów zamiennych, a każdy jest unikatowy. Znajdują zastosowanie jako certyfikaty autentyczności np. dzieł sztuki oraz przy śledzeniu produktów w łańcuchu dostaw m.in. w branży spożywczej, co zapobiega ich podrabianiu.

Token może być:

Znakiem legitymacyjnym potwierdzającym prawa przysługujące posiadaczom, czyli cyfrową reprezentacją praw majątkowych.
Cyfrowym prawem własności do rzeczy:
- cyfrowych lub,
- stacjonarnych np. nieruchomości;
akcją,
prawem do akcji.

Co można stokenizować?

Przykłady można mnożyć w nieskończoność. Poświęćmy chwilę uwagi najciekawszym z obszarów objętych tokenizacją na całym świecie.

Tokenizacja aktywów

nieruchomości

Tokenizacja nieruchomości zyskuje na świecie coraz większą popularność. Cechuje się m.in. szybkością transakcji i brakiem pośredników. Ten bezpieczny i przejrzysty proces polega na emisji tokenów na Blockchainie, a następnie przypisaniu ich do konkretnej nieruchomości. Co istotne, tokenizacja może dotyczyć nieruchomości już istniejącej lub dopiero powstającej. Token może również reprezentować udział w nieruchomości.

Alkohol

Tokenizację alkoholu przeprowadziło w 2019 r. Ernest & Young (EY) tworząc opartą na blockchainie platformę TATTO Wine, przeznaczoną do potwierdzania autentyczności wina. Użytkownicy tej platformy mogą kupować cyfrowe tokeny w standardzie ERC-721 wyemitowane w sieci Ethereum. Każdy taki token reprezentuje butelkę wina o wysokim standardzie, zapewniając jednocześnie kupującemu możliwość wglądu w historię produkcji i pochodzenie trunku. Dzięki wykorzystaniu technologii bloków, nadającej każdej butelce indywidualny identyfikator, wyeliminowane zostało ryzyko podrabiania wina, zapewniając konsumentowi pewność co do autentyczności alkoholu i wgląd w całą historię jego produkcji.

Ostatnio wiele emocji w świecie nowych technologii wzbudza pierwsza w Polsce tokenizacja whisky. Nową formę inwestowania propaguje w ten sposób Janusz Palikot, współpracując z Rahimem Blakiem i Mosaico oraz Giełdą Kanga Exchange. Każdy, kto chce zainwestować w ten deficytowy na rynku europejskim alkohol, może to zrobić, kupując udział w beczce whisky za kwotę minimalną 100 zł. Inwestor w ten sposób kupuje część beczki whisky z nadzieją na pięćdziesięcioprocentowy zysk w przyszłości. Wypłacanie pierwszych dywidend inwestorom przez Tenczyńska Okovita S.A. jest zaplanowane już na przyszły rok i jeżeli dojdzie do skutku, będzie to sytuacja precedensowa. Nie było bowiem dotychczas na rynku sytuacji tak szybkiej wypłaty dywidend przez spółkę crowdfundingową. Polski projekt udowadnia, że tokenizacja może dotyczyć prawie dosłownie wszystkiego.

Jak przebiega proces tokenizacji?

Jednym z prostszych i popularniejszych standardów tokenów są tokeny ERC-20 tworzone w sieci Ethereum. Najważniejsze jest, aby przed przystąpieniem do tworzenia tokenu należy ustalić, jaką funkcję ma on spełniać. To twórca z góry określa rolę swojego tokena. Do ich tworzenia służą specjalne środowiska programistyczne, czyli platformy, na których można stworzyć własny token.

Czy tokeny zastąpią instytucje zaufania?

Tradycyjne rejestry pod postacią instytucji zaufania takich jak m.in. Krajowy Rejestr Sądowy czy Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych często działają wolno, a ich działanie jest narażone na błędy wynikające czynnika ludzkiego. Ponadto, bywa kosztowne i zwyczajnie problematyczne. Wszystkie te niedoskonałości zostają wyeliminowane po przeniesieniu tych samych rejestrów do łańcucha bloków, który doskonale jest w stanie je zastąpić w działaniach typowo formalnych, takich jak np. w przypadku spółek rejestracja spółki czy zmiana nazwy spółki.

Blockchaina oferuje swoim użytkownikom znacznie więcej możliwości niż rozwiązania tradycyjnych. Korzystając z rejestru bloków, możemy monitorować nasze cyfrowe prawo własności, dokonywać na nim wielu działań i śledzić kurs giełdowy naszych praw względem kryptowalut.

Blockchain doskonale pełni rolę zaufanego pośrednika sprawiając, że do przeprowadzenia transakcji niepotrzebna jest żadna instytucja publiczna gwarantująca prawdziwość transakcji. To właśnie technologia zapewnia prawdziwość. Jednocześnie, opiera się na sieci peer-to-peer, w której nie ma jednego centralnego administratora. W sieci typu równorzędnego transakcje są przejrzyste i autentyczne, a jej uczestnicy mają równe uprawnienia.

Przykładem na to, że proces zastępowania instytucji zaufania rejestrem cyfrowym trwa, jest proces obligatoryjnej digitalizacji (inaczej cyfryzacji czy dematerializacji) akcji spółek akcyjnych i spółek komandytowo-akcyjnych przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych z 30 sierpnia 2019 r., planowo wchodząca w życie w marcu 2021 roku, wprowadziła bowiem obowiązkową dematerializację akcji w spółkach akcyjnych i komandytowo- akcyjnych. Oznacza to, że akcje spółek nie będą miały formy dokumentu, lecz formę zapisu w systemie elektronicznym. Rejestr akcjonariuszy może być wedle nowej ustawy prowadzony na blockchainie. Tokenizacja w tym przypadku pozwala na przesyłanie cyfrowych papierów wartościowych, sprzedawanie ich i upłynnianie ich na giełdzie, nie będąc narażonym na możliwość fałszerstwa czy skopiowania.

Polska regulacja, uwzględniając technologiczny rozwój świata, służy dostosowaniu polskiego ustawodawstwa do ustawodawstwa europejskiego i zwiększa bezpieczeństwo obrotu. Nowelizacja KSH jest też jedną z niewielu sytuacji, w których prawo wyprzedza praktykę. Dematerializacja akcji jest bowiem dla domów maklerskich nie lada wyzwaniem.

Zastąpienie tradycyjnych instytucji zaufania, odgrywających rolę rejestrów korzystnie wpływa na wydajność i szybkość dokonywanych procesów. Dodatkowo jest to rozwiązanie tańsze i nie narażone na błędy ludzkie.

Tokenizacja – co z bezpieczeństwem?

Wiele osób zastanawia się, czy tokenizacja jest bezpieczna. Natomiast zwolennicy przechowywania danych na rejestrze rozproszonym są przekonani, że jednym z największych atutów tokenizacji, jest właśnie bezpieczeństwo. Technologia blockchain nie bez powodu jest nazywana technologią zaufania.

Blockchain pomaga budować zaufanie i przejrzystość świata cyfrowego. Stabilność, nieodwracalność transakcji i wyeliminowanie pośredników to tylko niektóre z cech, wpływających na bezpieczeństwo korzystania z łańcucha bloków w wielu sektorach gospodarki. Dlatego też blockchain zyskuje na popularności i jest stosowany m.in. na rynku finansowym, energetycznym, w administracji państwowej i handlu, a jego potencjalnych zastosowań jest o wiele więcej.

Rejestr rozproszony w przypadku pieniędzy przyjmuje formę rozproszonej księgi rozrachunkowej, a w przypadku aktywów – zdecentralizowaną bazę danych. Taka baza nie ma jednego właściciela. Należy ona do wszystkich na raz. Gwarancja niezmienności transakcji na blockchainie i niezmienności danych sprawiają, że jest on również idealnym narzędziem dla sektora finansowego.

Bezpieczeństwo przy tokenizacji zapewniają również inteligentne umowy, czyli tzw. smartkontrakty, umożliwiające stronom bezpośrednie transakcje bez udziału pośredników. Przy np. sprzedaży nieruchomości nie trzeba w tym wypadku angażować notariusza, prawnika czy pośrednika zajmującego się obrotem nieruchomościami.

Od czasu powstania łańcucha bloków pojawia się coraz więcej możliwości jego wykorzystania. Funkcji tokenów, czyli digitalnych nośników wartości jest nieskończenie wiele. Tokenizacja na rejestrze rozproszonym gwarantuje bezpieczeństwo, wygodę, wydajność i szybkość. Korzystanie z takiego rozwiązania jest również w wielu przypadkach tańsze niż posługiwanie się rozwiązaniami tradycyjnymi. Proces cyfryzacji instytucji zaufania na świecie, choć następuje powoli, jest nieunikniony.